ويروس HIV چيست؟

Human Immunodeficiency Virus به معني ويروس نقص ايمني انسان است. ويروس HIV از خانواده رترو ويروسها مي باشد ويروسهاي نقص ايمني انسان HIV-1 و HIV-2 که ويروسهاي سيستوپاتيک مي باشند. درميکروسکوپ الکتروني اين ويروس به شکل دوازده وجهي ديده مي شود با خارهاي سطحي متعدد داراي دو پوشش پروتئيني و اصلي مي باشد. ويريون از سطح سلولهاي آلوده جوانه مي زند و به محيط بيرون آزاد مي شود به همين علت است که ويروس HIV به طور مداوم پوشش خود را عوض مي کند و به هنگام جوانه زدن از غشاي سلول ميزبان انواع متفاوتي پروتئين و گليکو پروتئين جدا مي کند که ترکيب آن منحصر به فرد مي باشد.

مراحل مختلف عفونت با HIV:
 

ويروس ايدز سلولهاي ايمني را آلوده مي کند. T-helper lymphocyte سلول اصلي است که توسط HIV آلوده مي شود. لنفوسيت T يک سلول سرسخت در سيستم ايمني است و با تمامي ديگر سلولهاي سيستم ايمني همکاري مي کند. در سطح اين سلولها ملکولي به نام CD4 وجود دارد. HIV براي ورود به سلول T-helper به ملکول CD4 سطح سلول متصل شده و آنرا آلوده مي کند، HIV در آن تکثير و طي 6-2 روز سلول آلوده مي ميرد و ويروسها آزاد شده و سپس وارد سلولهاي T-helper ديگري مي شوند و آنها را آلوده مي کنند. در مبارزه با اين فرايند سيستم ايمني بسرعت HIV و سلولهاي آلوده با HIV را مي کشد و سلولهايT-helper از دست رفته را جايگزين مي کند.
با کاهش قدرت سيستم دفاعي به مروز زمان بدن مستعد ابتلا به عفونتها، بيماريها و سرطانهايي مي شود که به طور معمول در افراد عادي ديده نمي شوند. اين بيماري ها بصورت بيماري هاي ريوي، اسهالهاي شديد و تبهاي مزمن طولاني، کاهش وزن، اختلالات شخصيتي، بيماري هاي مغزي و پوستي خود را نشان مي دهند که در نهايت منجر به مرگ فرد مبتلا خواهد شد.

سيستم مرحله بندي بيماري براي عفونت و بيماري HIV در نوجوانان و بالغين:
 

مرحله باليني يک:
 

1- بدون علامت
2- لنفادنوپاتي منتشر و پايدار

مرحله باليني دو:
 

3- کاهش وزن کمتر از 10% کل وزن بدن
4- تظاهرات پوستي مينور مثل درماتيت سبورنيک، خارش، زخم هاي دهاني عود کننده، عفونت قارچي ناخن
5- هرپس زوستر در پنج سال گذشته
6- عفونت هاي دستگاه تنفسي فوقاني عود کننده مثل سينوزيت چرکي و غيره

مرحله باليني سه:
 

1- کاهش وزن بيش از 10% کل وزن بدن
2- اسهال طول کشيده بدون توجيه (بيش از يک ماه)
3- تب طول کشيده بدون توجيه (مداوم يا گهگاهي) بيش از يک ماه
4- برفک دهاني
5- لوکوپلاکي پرزي دهاني
6- سل ريوي در يک سال اخير
7- عفونت هاي باکتريايي شديد (پنوموني، پيوميوزيت)

مرحله باليني چهار:
 

1- سندروم تحليل منتشر بدن
2- پنوموني پنوموسيتيس کاريني
3- توکسوپلاسموز مغز
4- کريپتو سپوريديوز با اسهال براي بيش از يک ماه
5- کريپتو کوکوز خارج ريوي
6- بيماري سيتومگالو ويروسي ارگاني غير از کبد، طحال، غدد لنفاوي
7- عفونت با هرپس سيمپلکس مخاطي بيش از يک ماه يا احشايي براي هر مدت زماني
8- لوکوانسفالوپاتي پيشرونده چند کانوني
9- کانديدياز مري، تراشه، برونش يا ريه
10- مايکوباکتريوز آتپيک منتشر
11- سپتي سمي سالمونلاي غير تيفوئيدي
12- سل خارج ريوي
13- لنفوم
14- سارکوم کاپوسي
15- انسفالوپاتي HIV
16- سرطان مهاجم گردن رحم

مراحل آلودگي با HIV به 4 مرحله تقسيم مي شود:
 

الف) مرحله عفونت اوليه HIV:
 

در اغلب موارد در صورتي که تعداد کافي ويروس ايدز وارد بدن فردي شود، بعد از چند هفته علائمي شبيه سرماخوردگي ظاهر مي گردد. اين مرحله چند هفته طول مي کشد و با علائمي نظير تب، گلودرد، بزرگي غدد لنفاوي، درد مفاصل و عضلات، سردرد، ضعف و بي حالي، بي اشتهايي، تهوع و استفراغ، کاهش وزن، اسهال و گاهي دانه هاي جلدي و يا تظاهرات عصبي همراه است طي اين مرحله مقدار زيادي HIV در خون محيطي فرد وجود دارد و سيستم ايمني با توليد پادتن ها (آنتي بادي ها) و لنفوسيت هاي سلول کش شروع به پاسخ در برابر ويروس مي کنند. از هنگام ورود ويروس ايدز تا مثبت شدن نتيجه آزمايشگاهي که نشانگر آلودگي فرد است حدود 2 تا 12 هفته و گاهي تا 16 ماه طول مي کشد. در اين فاصله زماني فرد آلوده بوده و ممکن است سايرين را آلوده کند.

ب) مرحله بدون علامت باليني:
 

پس از بهبودي خودبخودي مرحله حاد، بيمار وارد مرحله بدون علامت مي شود که بر حسب نوع ويروس آلوده کننده از 10 تا 17 سال (بطور متوسط 10 سال) طول مي کشد.

ج) مرحله علامتدار عفونت HIV:
 

با گذشت زمان، سيستم ايمني توان خود را از دست مي دهد که به 3 دليل عمده زير است: 1- بافتها و غدد لنفاوي بدليل سالها فعاليت، آسيب مي بينند. 2- HIV جهش پيدا مي کنند و آلوده کنندگي اش تشديد مي شود به عبارت ديگر براي تخريب سلولهاي، T-helper قوي تر و متنوع تر مي شود. 3- بدن توانايي جايگزيني سلولهاي T-helper از دست رفته را ندارد. در اين مرحله غدد لنفاوي به صورت بزرگ شده و به شکل قرينه و بدون درد در بيش از دو نقطه بدن بجز ناحيه کشاله ران ظاهر مي شود و حداقل 3 ماه باقي مي مانند.

د) مرحله پيشروي HIV تا AIDS
 

قبل از بروز علائم نهايي ايدز در بيمار، عوارضي ظاهر مي شود که به آن علائم مربوط به ايدز مي گويند و عبارتند از: کاهش وزن بيشتر از 10 درصد وزن سابق- اسهال به مدت بيشتر از يک ماه - تب به مدت بيشتر از يک ماه - عرق شبانه - خستگي، بي حالي و ضعف، اين علائم را مقدمه استقرار کامل ايدز که پايان طيف بيماري مي باشد، به حساب مي آورند.
منبع: کتاب اپيدميولوژي، اينترنت.
منبع:نشريه پيام پزشک، شماره 53